ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ  

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ∆ΕΣ 

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ  ΔΕΥΤΕΡΑ 30 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:  ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3)  

ΚΕΙΜΕΝΑ  

Exclūsus ab insidiatōribus Caligulae, recesserat in diaetam, cui nomen est Hermaeum. Paulo post rumōre caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit. …………………………………………………………………………………………  Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine ostendensque patribus «Interrogo vos» inquit «quando hanc ficum decerptam esse putētis ex arbore». Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante tertium diem» inquit «scitōte decerptam esse Carthagine».  ………………………………………………………………………………………… Auditā salutatiōne Caesar dixit: «Domi satis salutatiōnum talium audio». Tum vēnit corvo in mentem verbōrum domini sui: «Oleum et operam perdidi». Ad haec verba Augustus risit emitque avem tanti, quanti nullam adhuc emerat.


  Α1.  Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση των παραπάνω κειμένων. Μονάδες 40




ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Β1α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: insidiatōribus : την αφαιρετική του ενικού αριθμού  cui : την αφαιρετική του ενικού αριθμού στο θηλυκό γένος caedis : την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
se : τη δοτική του ενικού αριθμού στο α΄ πρόσωπο
quodam : την ονομαστική του ενικού αριθμού στο ουδέτερο γένος
 praecocem : την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος
patribus : τη γενική του πληθυντικού αριθμού
hanc : την ονομαστική του πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος
 sui : τον ίδιο τύπο στο β΄ πρόσωπο
nullam : τη γενική του ενικού αριθμού στο ίδιο γένος.  Μονάδες 10

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ  

ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ∆ΕΣ 

Β1β. proximum: να γράψετε το αρσενικό γένος στην ίδια πτώση  και ίδιο αριθμό στον συγκριτικό βαθμό (μονάδα 1) και, στη συνέχεια, να σχηματίσετε το επίρρημα στους τρεις βαθμούς (μονάδες 3).  satis: να γράψετε το συγκριτικό βαθμό (μονάδα 1). Μονάδες 5

  Β2α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: Exclūsus : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα στην άλλη φωνή
 recesserat : το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή
exterritus : το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής παρακειμένου στην άλλη φωνή
 prorepsit : το σουπίνο στην αιτιατική πτώση
abdidit : το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην ίδια φωνή
attulit : το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή
ostendensque : τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα
decerptam esse : το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή
dixit : το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή
venit : την αφαιρετική του γερουνδίου. Μονάδες 10
Β2β. perdidi: να γράψετε το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής όλων των χρόνων στην ίδια φωνή (να λάβετε υπόψη το υποκείμενο, όπου είναι αναγκαίο). Μονάδες 5
 Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: Caligulae, cui, se, die, decerptam esse (το πρώτο στο κείμενο), ex arbore, recentem, salutatiōnum, corvo, quanti.  Μονάδες 5
Γ1β. «Cato attulit […] ficum praecocem»: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Μονάδες 2
Γ1γ. in curiam: να μετατρέψετε τον προσδιορισμό του τόπου, ώστε να εκφράζεται η στάση σε τόπο και η απομάκρυνση από τόπο.  domi: να μετατρέψετε τον προσδιορισμό του τόπου, ώστε να εκφράζεται η κίνηση σε τόπο και η απομάκρυνση από τόπο.   Μονάδες 4
 Γ1δ. «Ad haec verba Augustus risit»: να μετατρέψετε την κύρια πρόταση σε ευθεία ερώτηση ολικής αγνοίας με όλους τους δυνατούς τρόπους εισαγωγής. Μονάδες 4
Γ2α. vela praetenta, ficum praecocem: να μετατρέψετε τους επιθετικούς προσδιορισμούς στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις.   Μονάδες 4

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ  

ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ∆ΕΣ 

Γ2β. Αφού καταγράψετε, να αναγνωρίσετε το είδος των δευτερευουσών προτάσεων που υπάρχουν στα κείμενα (μονάδες 2) και να δηλώσετε τη συντακτική τους λειτουργία (μονάδες 2).   Μονάδες 4 Γ2γ. exclūsus: να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση, εισαγόμενη με τον σύνδεσμο postquam (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση εκφοράς της (μονάδα 1).        Μονάδες 2  exterritus: να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση, ώστε να εκφράζεται αιτιολογία ως αποτέλεσμα εσωτερικής, λογικής διεργασίας.  Μονάδες 2 auditā: να αναγνωρίσετε τη μετοχή ως προς το είδος της (μονάδα 1), να δηλώσετε τη χρονική βαθμίδα που εκφράζει αυτή (μονάδα 1) και να τη μετατρέψετε σε ισοδύναμη πρόταση με τον ιστορικό / διηγηματικό σύνδεσμο cum (μονάδα 1).  Μονάδες 3

ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)
 1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνωπάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει.
 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
 6. Ώρα δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ  

 ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ 

ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

30 - 5 - 2016

Α1. Κείμενο 20 :

Όταν οι δολοφόνοι του Καλιγούλα τον έδιωξαν (από το παλάτι), αποσύρθηκε σε μια θερινή κατοικία, της οποίας το όνομα είναι Ερμαίο. Λίγο αργότερα, τρομοκρατημένος από τα νέα της σφαγής, σύρθηκε προς το λιακωτό που ήταν πολύ κοντά του και κρύφτηκε ανάμεσα στα παραπετάσματα που κραμόντουσαν στην πόρτα.

Κείμανο 25: 

Κάποια μέρα ο Κάτωνας έφερε στη Σύγκλητο ένα σύκο πρώιμο από την Καρχηδόνα και δείχνοντάς το στους Συγκλητικούς είπε : ‘σας ρωτώ (να μου πείτε) πότε νομίζετε πως το σύκο αυτό κόπηκε από το δέντρο.  Όταν όλοι απάντησαν πως ήταν φρέσκο, αυτός συνέχισε : ‘κι όμως, μάθετε πως κόπηκε στην Καρχηδόνα πριν τρεις μέρες.’

Κείμενο 29: 

Όταν ο Καίσαρας άκουσε το χαιρετισμο, είπε: ‘στο σπίτι μου ακούω αρκετούς χαιρετισμούς σαν κι αυτόν.’  Τότε το κοράκι θυμήθηκε τα λόγια του αφέντη του : ‘Κρίμα στον κόπο μου !’ Ακούγοντας αυτά τα λόγια ο Αύγουστος γέλασε και αγόρασε το πουλί για τόσο μεγάλο ποσό όσο δεν είχε δώσει για κανένα άλλο μέχρι τότε.

Β1α. Insidiatore

Qua

Caedum/caedium

Mihi

Quoddam

Praecocia

Patrum

Haec

Tui

Nullius

Β1β. Propiorem

Prope - propius - proxime

B2α. Excludunt

Recedamus

Exterruisti

Proreptum

Abderetis

Afferre

Ostensurus/ ostenturus

Decerpi

Dic

Veniendo

B2β. Perdas

Perderes

Perditurus sis

Perdideris

Perdidisses

Γ1α. Caligulae - ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, 

             γενική αντικειμενική στο insidiatoribus

Cui - δοτική προσωπική κτητική από το est 

Se - αντικείμενο στο abdidit (άμεση αυτοπάθεια χωρίς κτήση)

Die - αφαιρετική του χρόνου ως επιρρηματικός προσδιορισμός στο attulit

Decerptam esse - ειδικό απαρέμφατό ως αντικείμενο στο putetis

Ex arbore - εμπρόθετος προσδιορισμός της προέλευσης ως επιρρηματικός στο decerptam esse

Recentem - κατηγορούμενο στο εννοούμενο ficum μέσω του συνδετικού esse

Salutationum - γενική διαιρετική στο satis 

Corvo - δοτική προσωπική στο venit

Quanti - γενική της αξίας στο emerat

Γ1β. Ficus praecox quodam die in curiam ex Carthagine a Catone allata est. 

Γ1γ. In curia

Ex curia

Domum

Domo

Γ1δ. -Ad haec verba Augustus risit ?

    -Risitne ad haec verba Augustus risit ?

    -Num ad haec verba Augustus risit ?

    -Nonne ad haec verba Augustus risit ? 

Γ2α.

Vela quae praetenta erant

Ficum quae praecox erat

Γ2β. Cui nomen est Hermaeum :

    Δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική στο praedam

Quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore : 

Πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας ως έμμεσο αντικείμενο στο interrogo 

Cum omnes recentem esse dixissent

Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση με τον ιστορικό-διηγηματικό σύνδεσμο ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο inquit

Quanti nullam adhuc emerat

Δευτερεύουσα απλή παραβολική πρόταση του ποσού ως β΄ όρος σύγκρισης 

Γ2γ. Exclusus : postquam Claudius exclusus est

    Exterritus : cum Claudius exterritus esset

    Audita : cum Caesar salutationem audivisset