Μια πρόταση για το πώς πρέπει να οργανώνουμε τη μελέτη του μαθήματος της Ιστορίας ώστε να μπορούμε πιο εύκολα να απομνημονεύουμε. 

 

Η εμπειρία από τα θέματα των πανελλαδικών εξετάσεων αποδεικνύει ότι για να επιτύχουμε στο μάθημα της Ιστορίας και να αποσπάσουμε ένα υψηλό βαθμό χρειάζεται η συστηματική μελέτη και κατανόηση των ιστορικών γνώσεων του βιβλίου και όχι μόνο η απλή αποστήθιση του κειμένου. Η μελέτη και κατανόηση της ύλης απαιτεί μία συγκεκριμένη μεθοδολογία και στρατηγική εκμάθησης χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούν να υπάρξουν και άλλοι τρόποι. Παραθέτουμε παρακάτω ένα παράδειγμα από την ύλη του σχολικού βιβλίου: 

Παράδειγμα: «Τα πρώτα βήματα του εργατικού κινήματος», σ. 46 – 47. 

Οργάνωση του μαθήματος με τη μορφή ερωτήσεων και κατασκευή σχεδιαγράμματος. Χρησιμοποιούμε πλαγιότιτλους προχωρώντας από τις γενικές στις ειδικές πληροφορίες.  

 Αρχικά προσεκτική ανάγνωση του κειμένου και διάκριση νοηματικών ενοτήτων: 

 Ποιες είναι οι φάσεις εξέλιξης του ελληνικού εργατικού κινήματος από το 19ο αιώνα μέχρι το 1918(τέλος Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου) ; 

1. 1η Θεματική Ενότητα: «Οι ιστορικές ιδιομορφίες ….. ταξικό περιεχόμενο»  Α΄ φάση εξέλιξης του ελληνικού εργατικού κινήματος (τέλη 19ου αιώνα – 1913)

2. 2η Θεματική Ενότητα: «Η κατάσταση αυτή …. Ελλάδας»    

         Β΄ φάση εξέλιξης του ελληνικού εργατικού κινήματος (1913 – 1918) 

- Στη συνέχεια προσπαθούμε να διακρίνουμε επιμέρους ενότητες και να δώσουμε πλαγιότιτλους.

 

Μας βοηθάει η ερώτηση: Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των δύο φάσεων εξέλιξης του ελληνικού εργατικού κινήματος;

 

1. 1η ενότητα: Κύριο χαρακτηριστικό της πρώτης φάσης είναι η καθυστέρηση της ανάπτυξης του ελληνικού εργατικού κινήματος. 

Άρα ποιοι λόγοι οδηγούν σ’ αυτή την καθυστέρηση ;

Διακρίνουμε δύο υποενότητες:  Α΄ υποενότητα: η ιδιόμορφη κατάσταση του ελληνικού εργατικού κινήματος το 19ο αιώνα [«Οι διαφορές… Βουλγαρία)».      Β΄ υποενότητα: Οι παράγοντες καθυστέρησης της ανάπτυξης του ελληνικού εργατικού κινήματος [«Η απουσία …. ταξικό περιεχόμενο»] 

 

2. 2η ενότητα: Κύριο χαρακτηριστικό της δεύτερης φάσης είναι η ταχύτατη ωρίμανση του ελληνικού εργατικού κινήματος. 

Άρα ποιοι παράγοντες συνέβαλαν σ’ αυτή την ανάπτυξη και με ποια αποτελέσματα ;      

 

Διακρίνουμε δύο υποενότητες: Α΄ υποενότητα: Οι αιτίες ωρίμανσης του ελληνικού εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος [«Η κατάσταση ….. ωρίμανση»]                                                                                                                     Β΄ υποενότητα: Τα αποτελέσματα της ταχύτατης ωρίμανσης  του ελληνικού εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος [«Προς το τέλος του πολέμου……. Ελλάδας»] 

 

Στην συνέχεια προχωρούμε στην κατασκευή σχεδιαγράμματος εντάσσοντας στον κύριο σκελετό τις βασικές λεπτομέρειες: 

 

Α΄ Φάση εξέλιξης του ελληνικού εργατικού κινήματος 19ος αιώνας  - 1913. 

 

1. Η ιδιόμορφη κατάσταση του ελληνικού εργατικού κινήματος το 19ο αιώνα -

Πλαίσιο: οι ιστορικές ιδιομορφίες της ελληνικής ανάπτυξης  επηρεάζουν το εργατικό κίνημα όπως και το αγροτικό ζήτημα σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης                                                                                                                            - Ιδιομορφία σοσιαλιστικές ομάδες και εργατικές ομαδοποιήσεις με μικρή κοινωνική και πολιτική επιρροή. 

 

2. Οι παράγοντες καθυστέρησης της ανάπτυξης του ελληνικού εργατικού κινήματος

Η προσεκτική ανάγνωση των παραγόντων μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι διακρίνονται σε οικονομικούς, κοινωνικούς και ιδεολογικούς.

•  Οικονομικοί απουσία σύγχρονων βιομηχανικών μονάδων

• Κοινωνικοί χαρακτηριστικά εργατικού δυναμικού : ξένης προέλευσης στα μεγάλα δημόσια έργα (π.χ. Ιταλοί εργάτες στη διάνοιξη της διώρυγας του Ισθμού της Κορίνθου) ή βραχύχρονης – σύντομης απασχόλησης                  Εξαίρεση : μεταλλεία Λαυρίου εργατική εξέγερση το 1896.

• Ιδεολογικοί κυριαρχία της Μεγάλης Ιδέας εμπόδιο στη διάδοση ιδεολογιών με κοινωνικό και ταξικό περιεχόμενο.  

 

Β΄ Φάση εξέλιξης του ελληνικού εργατικού κινήματος 1913  - 1918. 

 

1. Οι αιτίες ωρίμανσης του ελληνικού εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος.

 Οι αιτίες από την κατανόηση του κειμένου σχετίζονται με τα αποτελέσματα των Βαλκανικών Πολέμων και του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου σε οικονομικό, κοινωνικό και ιδεολογικό – πολιτικό επίπεδο. 

α.  Σημασία Βαλκανικών Πολέμων:  Ενσωμάτωση Θεσσαλονίκης ισχυρό βιομηχανικό υπόβαθρο +  κοσμοπολίτικος χαρακτήρας  σημείο αναφοράς για το εργατικό κίνημα 

 π.χ. Φεντερασιόν  πολυεθνική εργατική οργάνωση 

Ιδρυτές : πρωτοπόροι Εβραίοι σοσιαλιστές  γιατί : η εβραϊκή κοινότητα η πιο ανοιχτή σε νέες ιδέες (κοσμοπολίτικη)                                                                         Ρόλος Φεντερασιόν  δίαυλος διάδοσης της σοσιαλιστικής ιδεολογίας στην Παλαιά Ελλάδα 

 β. Σημασία Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην 

•  κοινωνία: οι πιέσεις που δέχεται η ελληνική κοινωνία

•  πολιτική: συμμετοχή της Ελλάδας στις διεθνείς υποθέσεις (πολέμους)

• ιδεολογία: αντίκτυπος της Ρωσικής Επανάστασης του 1917                          Έτσι ταχύτατη ωρίμανση του ελληνικού εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος    

 

 2.Τα αποτελέσματα της ταχύτατης ωρίμανσης  του ελληνικού εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος 

Τα αποτελέσματα εντοπίζονται σε συνδικαλιστικό και πολιτικό επίπεδο. 

α. Σε συνδικαλιστικό επίπεδο  αφορά το εργατικό κίνημα 

 Ίδρυση Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος(Γ.Σ.Ε.Ε.)                                                                                                                   Πότε: προς το τέλος του πολέμου (Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος)                                  Χαρακτηριστικά: συμπεριέλαβε κλαδικά και τοπικά σωματεία 

β. Σε πολιτικό επίπεδο  αφορά το σοσιαλιστικό κίνημα 

 Ίδρυση Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος (Σ.Ε.Κ.Ε.)                   Πότε: προς το τέλος του πολέμου (Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος)         Χαρακτηριστικά: γρήγορη ένταξη στην Τρίτη Κομμουνιστική Διεθνή και μετονομασία του αργότερα σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος